Bewoner

1.1.1 Voortzetten levensstijl van de bewoner

Doel: de persoonlijkheid, identiteit en de levensstijl van de bewoner staan op de voorgrond. De daadwerkelijke zorgverlening is hieraan ondersteunend. Wij passen ons aan, aan de manier en de wijze waarop iemand gewend was om te leven.

Dit Pleyadedoel loopt als een rode draad door alles wat we bij Pleyade doen. Dit blijft ook in 2024 het geval. In 2023 is op verschillende momenten met een grote groep medewerkers stilgestaan bij dit thema, met als doel om hen te inspireren en samen te reflecteren op de mate waarin het ons lukt om de bewoner de levensstijl te laten voortzetten. Zo zijn in het Nederlands Openluchtmuseum sessies door zorgvernieuwer Teun Toebes gehouden en zijn in de Liemers lunchbijeenkomsten met interne en externe sprekers georganiseerd.

Een belangrijk instrument bij het streven om de levensstijl van de bewoner zoveel mogelijk voort te zetten, is het ervaringengesprek. In dit gesprek draait het volledig om de ervaringen, wensen en behoeften van de bewoner. Voelt de bewoner zich thuis? Wat kunnen we doen om de dag een stukje prettiger te maken? Met wie het gesprek wordt gevoerd, bepaalt de bewoner zelf. De methode is ontwikkeld in een werkgroep met een brede vertegenwoordiging vanuit de organisatie.

Minimaal tweemaal per jaar wordt het ervaringengesprek gevoerd, indien gewenst vaker. De uitkomsten van het gesprek kunnen aanleiding vormen om het zorgleefplan aan te passen. Het gespreksverslag bevat onder andere antwoorden op enkele meerkeuzevragen, bijvoorbeeld of de bewoner zich thuis voelt en hoe het contact met de medebewoners verloopt. Deze antwoorden, met daarbij de gegeven toelichting, worden opgenomen in een maandelijkse rapportage. Zo kan op team-, locatie- en organisatieniveau geleerd worden. Het primaire doel blijft echter om het leven van de individuele bewoner prettiger te maken. Na een geslaagde pilot is in 2023 op alle woonlocaties het ervaringengesprek geïntroduceerd.

Het voortzetten van de levensstijl van de bewoner betekent ook zo min mogelijk beperken van de leefomgeving. Om te kijken hoe bewoners reageren op meer bewegingsvrijheid en wat hier vanuit Pleyade voor nodig is, is een pilot op de woonlocatie Subenhara gestart. Voorafgaand aan de pilot is veel informatie opgehaald bij andere zorgorganisaties die al langer werken met ‘open deuren’. Met de betrokkenen binnen Pleyade is een plan van aanpak gemaakt. De bewoners en naasten zijn op de hoogte gebracht van de verandering en met hen is individueel gesproken over wat de ontwikkeling voor hen betekent. Ook de buurt en de wijkagent zijn geïnformeerd. De pilot heeft ons nieuwe inzichten opgeleverd ten aanzien van de eisen aan de technologie, welke worden meegenomen in het programma van eisen voor de vervanging van het verpleegoproepsysteem (zie 3.1.5). Daarnaast zijn tijdens de pilot GPS-trackers uitgeprobeerd en is met bewoners en hun naasten actief geoefend om een rondje in de omgeving van de locatie te kunnen wandelen.

1.1.2 Zorg op maat

Doel: Pleyade biedt ondersteuning en begeleiding op maat, door het juiste gesprek te voeren: luisteren, de wensen van de bewoner horen en zien en afspraken maken. Dit betekent dat de medewerkers van Pleyade niet op de automatische piloot taken kunnen uitvoeren.

De ondersteuning en begeleiding die we als Pleyade bieden stemmen we af op ieders persoonlijkheid en levensstijl. Dit geldt ook voor de invulling van de dag; de bewoner brengt de dag door op basis van zijn of haar persoonlijke keuzes. Wij proberen daar zo goed mogelijk ondersteuning bij te bieden. In 2023 is samen met de woonlocatie Waalstaete een methodiek ontwikkeld, die handvatten geeft om een gesprek met elkaar aan te gaan over de thema’s welzijn en invulling van de dag. Dit ook om zo meer inzicht te krijgen in wat de bewoner nodig heeft om het leven op een fijne manier voort te zetten binnen Pleyade.

Een andere ontwikkeling, het project PROEV!, is gericht op het uitvinden wat de belangrijke elementen zijn die het gevoel van thuis maken of breken, als het gaat om eten en drinken. Hoe kunnen we de gewoonten van thuis voortzetten op de woonlocaties van Pleyade? In het project is geïnventariseerd welke wensen en behoeften bewoners hebben. Op basis daarvan is een aantal typen bewoners geïdentificeerd en uitgewerkt in de vorm van ‘persona’s’. Deze persona’s helpen bij het vaststellen welk aanbod passend en wenselijk is als ondersteuning vanuit Pleyade. Het is dus niet de bedoeling om alle bewoners van Pleyade in te delen in groepen, het gaat erom dat we grofweg weten hoe de verschillende typen bewoners eruitzien, zodat we de manier waarop we het eten en drinken organiseren beter kunnen laten aansluiten bij deze wensen.

Pleyade wil dat de bewoner en zijn naasten goed geïnformeerd zijn; hoe kunnen we ervoor zorgen dat de informatie die we delen en de manier waarop, aansluiten op de behoefte van de bewoner en zijn naasten? Deze vragen stonden centraal in het project InfoFit. Een vragenlijstonderzoek en interviews met onder andere bewoners, naasten en medewerkers van Pleyade hebben interessante inzichten opgeleverd en tot verschillende initiatieven geleid in aanscherping van de communicatie, content en middelen. Zo is een informatiemap “Wonen bij Pleyade” voor bewoners ontwikkeld en is het inschrijfproces voor nieuwe bewoners verbeterd.

Andere activiteiten gericht op dit Pleyadedoel zijn familieavonden die door de psychologen zijn georganiseerd, waarin uitleg werd gegeven over dementie, en diverse momenten waarop familie is uitgenodigd voor een samenzijn op de woonlocatie, bijvoorbeeld in de vorm van een high tea of een barbecue.

We hebben op dit vlak mooie stappen gezet, maar we zijn nog niet klaar. Dit doel wordt dan ook behouden in 2024. Specifieke aandacht gaat dan uit naar de wijze waarop de naasten van de bewoner betrokken blijven: wat kunnen en willen zij zelf betekenen in de ondersteuning en begeleiding van de bewoner?

1.1.3 Het nieuwe wonen

Doel: we richten onze locaties zo in dat mensen er met plezier wonen en de juiste ondersteuning en begeleiding krijgen, indien nodig. We betrekken naasten meer in de zorg voor de bewoner, zeker als de bewoner niet zelf zijn/ haar wensen en behoeften kan aangeven. Locaties staan in verbinding met de natuur en zijn bestemd voor bewoners met én zonder zorgvraag. De locaties zijn onderdeel van de samenleving, naar behoefte van de bewoner.

Voor Pleyade betekent het nieuwe wonen onder andere dat de woonlocaties bestemd zijn voor bewoners met en zonder hulp- of zorgvraag. Dit komt onder meer tot uiting op de locaties Het Schild en Prinses Irenestraat, waar een deel van de appartementen verhuurd wordt, ook aan bewoners die (nog) geen hulp van Pleyade nodig hebben.

Het nieuwe wonen houdt ook in dat de bewoner meer regie en keuzevrijheid heeft bij het afnemen van diensten. Zo bereiden we voor dat bewoners ervoor kunnen kiezen om zelf een contract met een wasserij af te sluiten, waardoor het niet langer nodig is om een standaardpakket van Pleyade af te nemen. Ook kunnen bewoners zelf bepalen van welke provider zij gebruik maken voor televisie, telefonie en internet.

Een andere ontwikkeling is dat op verschillende woonlocaties de huishoudelijk medewerkers van Pleyade Thuiszorg actief zijn. Zij ondersteunen de bewoners bij de huishoudelijke zorg. Dit zorgt voor meer ruimte voor één-op-één contact en de bewoner heeft meer inspraak in wanneer de huishoudelijke hulp komt en welke werkzaamheden worden verricht. Daarnaast hebben de bewoners een vaste hulp.

Buiten de muren van onze woonlocaties is de ontwikkeling gaande dat steeds meer ouderen met een complexere zorgvraag in de wijk wonen, al dan niet met een volledig of een modulair pakket thuis. Ook deze ouderen willen wij ondersteunen met onze expertise en onze woonlocaties zijn hierbij een belangrijke spil. Om het belang van deze ontwikkeling te benadrukken, is voor 2024 een nieuw Pleyadedoel opgenomen: ‘Thuis als het kan’*.

*Vernoemd naar het programma WOZO (Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen) van Minister Helder voor Langdurige Zorg en Sport.

PIT heeft zich in 2023 met diverse innovaties beziggehouden. Zo is samen met bewoners en medewerkers van de woonlocatie Marga Klompélaan de app STAPP ontwikkeld. Deze app leert bewoners huishoudelijke apparaten, zoals het koffiezetapparaat en de wasmachine, weer te gebruiken en vergroot op deze manier hun eigen regie. Een ander voorbeeld betreft KAS. Met KAS proberen we op een intiem en kwetsbaar moment de eigen regie van de bewoner te vergroten. KAS is een stoffen vakkenkast waar de kleding alvorens het aankleden in klaargelegd wordt. Het klaarleggen kan de bewoner samen met zorgverleners of naasten doen. Als het aankleden begint toont KAS de volgorde. Het kledingstuk dat aangetrokken moet worden, wordt op een beeldscherm in het midden van de kast getoond, een stem geeft een korte boodschap (‘trek nu uw sokken aan’) en er gaat een licht branden in het vak waar de sokken liggen. Ook wordt gewerkt met VR-brillen, is de beleefkamer doorontwikkeld in de vorm van EKKO (een modulaire en mobiele variant op de beleefkamer) en is Mano ontwikkeld. Dit is een product dat door middel van warmte en aanraking een ontspanningsmoment creëert voor mensen met dementie.

Daarnaast is een wetenschappelijk onderzoek gestart. De studie ‘Welthuiskompas’ onderzoekt hoe dit kompas mensen met beginnende tot milde dementie ondersteunt in het zelfstandig navigeren in buitenruimtes. Ten slotte is een pilot voorbereid met Window to Nature. Het doel daarvan is om mensen met een vorm van dementie in een beschermde woonomgeving te verbinden met de natuur door middel van multisensorische stimulatie.

We blijven in 2024 innovatieve oplossingen creëren, om nog beter aan te kunnen sluiten op de wensen en behoeften van de bewoner. Dit doel wordt derhalve voortgezet in het komende jaar.

Jaarlijks verzoeken wij bewoners (of hun vertegenwoordigers) via een digitaal cliëntportaal om een review te plaatsen op ZorgkaartNederland. De scores op ZorgkaartNederland zijn in de tabel hieronder te vinden.

Weinig personen hebben de moeite genomen om een review te plaatsen. Kennelijk voelt slechts een kleine minderheid de behoefte om een review achter te laten. Het relatief hoge aantal reviews over Pleyade Thuiszorg, komt door de koppeling met de PREM wijkverpleging.

Bij het afnemen van de PREM krijgt de cliënt namelijk de vraag of de gegevens mogen worden gepubliceerd op ZorgkaartNederland. De personen die een review hebben achtergelaten, zijn vrijwel allemaal positief over onze dienstverlening. Pleyade scoort ruim boven de 8 gemiddeld. De gemiddelde score over 2023 is gelijk aan de score over 2022.

De cijfers van ZorgkaartNederland bieden weinig aanknopingspunten om van te leren en verder te kunnen ontwikkelen. Het ervaringengesprek (zie 1.1.1), de kwaliteitsgesprekken (zie 3.1.7) en stamtafels (zie 3.1.2) bieden deze aanknopingspunten wel en worden qua belang hoger ingeschat dan ZorgkaartNederland. De ervaringengesprekken leveren net als ZorgkaartNederland kwantitatieve gegevens op. De uitkomsten van de gevoerde ervaringengesprekken in 2023 zijn hieronder te vinden.

Uit onderstaande uitkomsten is af te leiden dat de meeste bewoners zich thuis voelen op de woonlocatie van Pleyade, zelf kunnen bepalen hoe het leven eruit ziet, een prettige invulling van de dag hebben en goed contact met zowel medewerkers als bewoners hebben. Wanneer ingezoomd wordt op de toelichting op de gegeven antwoorden, dan valt op dat veel bewoners die zich niet thuis voelen, nog moeten wennen of aangeven dat ze prettig wonen, maar dat hun vorige huis hun ‘thuis’ was. Verder valt op dat veel bewoners die een neutraal antwoord geven op de vraag “hoe verloopt het contact met de medebewoners op de locatie?” geen behoefte hebben aan meer contact.

We werken vanuit professionele standaarden en richtlijnen, altijd afgestemd op de wensen van de bewoner. Zorgen voor een veilige woonomgeving voor de bewoner is onderdeel van de professionele verantwoordelijkheid van de medewerkers. Bewoners kunnen er vanuit gaan dat de ondersteuning en begeleiding door onze medewerkers veilig en vertrouwd is.

1.3.1 Instrumenten

Wij gebruiken verschillende instrumenten om de veiligheid te monitoren. Zo maken we gebruik van een meldsysteem voor incidenten, worden incidenten waarbij sprake is van ernstig letsel onderzocht met de prisma-methode, worden kwaliteitsgesprekken gehouden (zie 3.1.7) en vinden diverse audits door externe deskundigen plaats, zoals door de apotheek op gebied van medicatieveiligheid en door een deskundige infectiepreventie op gebied van hygiëne en infectiepreventie. Teams brengen zelf ook periodiek de medicatieveiligheid en de kwaliteit van het methodisch werken met de dossiers in beeld, met behulp van de kwaliteitsmeter. De uitkomsten die door deze instrumenten worden gegenereerd, worden besproken in teamoverleggen en komen terug in de periodieke forecastgesprekken (zie 3.1.6).

1.3.2 Indicatoren basisveiligheid

Wij hebben in verslagjaar 2023 voldaan aan de verplichting om uitkomsten op indicatoren in beeld te brengen. Wij kiezen ervoor om de medewerkers zo min mogelijk te belasten met het verzamelen van de gegevens. De keuze voor de indicatoren is onder andere gemaakt op basis van de hoeveelheid administratieve lasten die gepaard gaan met verzamelen van de gegevens. Wij hebben gegevens over de volgende indicatoren aangeleverd: advanced care planning, bepreken van medicatiefouten in het team, aandacht voor eten en drinken, werken aan vrijheidsbevordering en continentiezorg. Uiteraard hebben deze thema’s doorlopend de aandacht. Hierna wordt toegelicht hoe wij werken aan deze thema’s.

Advanced care planning is een onderwerp dat periodiek ter sprake komt bij alle bewoners. Bij advanced care planning gaat het om een doorlopend gesprek met bewoner en naasten over de door hen gewenste en medisch gezien mogelijke zorg, ook rondom de laatste levensfase. In geval van een zorgprofiel exclusief behandeling vindt dit gesprek plaats tussen bewoner en huisarts, bij de overige bewoners tussen bewoner en specialist ouderengeneeskunde. Advanced care planning is nauw verweven met het vak ouderengeneeskunde. Ouderen kunnen een langere periode van achteruitgang ervaren, waarbij een kleine verandering in gezondheid een flinke toename van zorgbehoefte kan betekenen. De medewerkers zijn zich hiervan bewust en voeren gesprekken met de bewoner en diens naasten over de behoeften, wensen en belangen, bijvoorbeeld in het ervaringengesprek. De specialist ouderengeneeskunde heeft een belangrijke regierol. In proactieve gesprekken bekijkt de specialist ouderengeneeskunde samen met de bewoner en naasten welke afspraken passen bij de waarden en opvattingen van de bewoner en zijn (toekomstige) gezondheidssituatie. De gemaakte afspraken zijn vastgelegd in het dossier van de bewoner.

In alle teams waar medicatiefouten zijn gemaakt, zijn deze besproken in het teamoverleg. Incidenten worden gemeld en afgehandeld in een meldsysteem. Met de kwaliteitsmeter meten we een aantal indicatoren op het gebied van medicatieveiligheid. Met deze metingen toetsen teams elkaar, tenminste tweemaal per jaar. Apotheek Medigoed voert jaarlijks op elke locatie een audit uit om de naleving van de ‘Veilige principes in de medicatieketen’ te toetsen. Teams gebruiken deze uitkomstindicatoren voor verbetering en borging van het medicatieproces. Daarnaast wordt op bewonersniveau door de apotheker en de specialist ouderengeneeskunde jaarlijks een medicatiereview gehouden. Daarbij worden de ervaringen van de bewoners en de registratie van medewerkers over het gebruik van de medicatie meegenomen.

Eten en drinken en continentiezorg hebben de aandacht en indien noodzakelijk worden afspraken vastgelegd in het zorgleefplan. Als een bewoner geen hulp nodig heeft en er ook geen noodzaak of wens is tot interventies om de zelfstandigheid te behouden, is dit niet opgenomen in het zorgleefplan. Bij de overige bewoners zijn de gemaakte afspraken vastgelegd in het zorgleefplan. Deze afspraken worden minimaal tweemaal per jaar geëvalueerd.

Werken aan vrijheidsbevordering: in onze visie zijn respect voor de autonomie, keuzevrijheid, vindingrijkheid en betrouwbaarheid richtinggevende uitgangspunten. Het gesprek met de bewoner en/of zijn naasten aangaan om informatie en inzichten te delen om zo de best passende woonomgeving en ondersteuning te bepalen is de belangrijkste basis. Hiermee komen we tot oplossingen die recht doen aan de zelfbeschikking van de bewoner. Hierbij is het uitgangspunt om geen onvrijwillige zorg toe te passen, tenzij het echt niet anders kan. Immers, de toepassing van onvrijwillige zorg is risicovol en grijpt in op iemands zelfbeschikking. Wanneer sprake is van onvrijwillige zorg, wordt altijd het stappenplan uit de Wet zorg en dwang gevolgd. Op sommige woonlocaties waar bewoners met dementie wonen, hebben we nu nog gesloten deuren. Dit betekent dat alle bewoners die daar wonen, worden beperkt in hun bewegingsvrijheid. Dit vinden we niet passen bij onze visie. Wat we willen is optimale vrijheid voor iedere bewoner, waarbij maatwerk wordt geboden. Maar hoe doen we dat op een manier die ook voldoende veiligheid biedt? Om deze vraag te beantwoorden is een projectgroep gestart en is op locatie Subenhara een pilot gestart.