Bewoner

1.1.1 Het juist gesprek voeren

Mede ingegeven door de beperkingen die de coronamaatregelen met zich mee hebben gebracht, zijn we op onderdelen beter in staat om aan te sluiten bij de wensen van de bewoner. Een voorbeeld hiervan is het kunnen eten waar men wil, in plaats van uit gewoonte de dagelijkse gang naar het restaurant te maken. Een ander voorbeeld is dat individuele activiteiten worden georganiseerd in plaats van groepsactiviteiten, tenzij de wens voor groepsactiviteiten bestaat.

In het afgelopen jaar is het standaard multidisciplinair overleg, waarbij de bewoner aan kon sluiten, gestopt. Het gesprek was te gestandaardiseerd, waardoor er te weinig ruimte was om een goed gesprek te voeren met elkaar. Ondertussen heeft het raadpleeggesprek tussen de EVV en de bewoner een wat andere insteek gekregen. De nadruk ligt meer op hoe de bewoner zich voelt en wat nodig is om fijn te wonen en te leven, waar eerder de evaluatie van het zorgleefplan het gesprek domineerde. Bewoners zijn positief over het raadpleeggesprek. Zij hebben het gevoel hun verhaal kwijt te kunnen en vinden de werkwijze prettig. Wanneer dat wenselijk is, wordt een vervolggesprek aangevraagd met een specifieke discipline.

Om het juiste gesprek over de wensen van de bewoner te stimuleren, zijn diverse initiatieven ontplooid. Zo is op de dag van de zorg een verhalenbundel verspreid, met enkele voorbeelden waarin het juiste gesprek is gevoerd en de wens van de bewoner kon worden waargemaakt. Door verhalen en voorbeelden met elkaar te delen, zorgen we ervoor dat we het voortzetten van de levensstijl van de bewoner nog meer kunnen versterken. Een ander voorbeeld is het uitgeven van een infographic, waarin de Pleyadedoelen voor 2022 en 2023 op één pagina zijn samengebracht. Dit helpt het gesprek in de teams over de doelen op weg. We zijn op de goede weg, maar nog niet klaar. Daarom krijgt dit doel een vervolg in het Pleyadeplan voor de komende jaren.

1.1.2 Eten en drinken

Bij Pleyade streven wij ernaar om ervoor te zorgen dat de bewoner zich thuis voelt, een eigen thuis kan creëren op de manier die de bewoner wenst. Het eigen thuis is een bekende en vertrouwde plek met eigen spullen, een plek waar je zelf kiest met wie je wat wilt delen of ondernemen en welke normen en waarden gelden. Deze manier van denken willen we op alle aspecten van het leven van de bewoner toepassen, dus ook op de manier waarop de bewoner de maaltijden wenst te nuttigen. Wij onderzoeken in een project wat de belangrijke elementen zijn die het gevoel van thuis maken of breken, als het om eten en drinken gaat. Dit doen we door in gesprek te gaan met bewoners en toekomstige bewoners, die nu op de wachtlijst staan.

We bespreken met de bewoner hoe hij het gewend is, voor de verhuizing naar een locatie van Pleyade. Ook vragen we van de medewerker om met andere ogen naar het eten en drinken op de locatie te kijken. Ten slotte doen we inspiratie op in andere settingen, bijvoorbeeld bij andere zorgaanbieders, maar ook verder van huis: hoe doet men dit bijvoorbeeld op een cruiseschip? Wanneer we dit project hebben afgerond, stellen we op basis van de uitkomsten vast wat verder nodig is om het onderwerp thuis eten en drinken bij Pleyade door te ontwikkelen.

Innovatie is dichter bij de bewoner en medewerkers komen te staan. Hierin is de behoefte van de individuele bewoner altijd het uitgangspunt geweest. Een belangrijke waarde is steeds geweest om het welzijn dan wel de zelfredzaamheid van een bewoner te vergroten. Daarin onderscheidt Pleyade zich van andere zorgaanbieders, die veelal een product of de medewerkers als uitgangspunt nemen. Intern hebben we ervaren dat, doordat je zo dicht bij de bedoeling van de organisatie blijft, de adoptie van de technologische innovatie wordt bevorderd. Dit wordt in de praktijk ook als prettig ervaren; het werkt motiverend voor bewoners en medewerkers om zelf mee te mogen doen in het proces van ontwikkelen en ontdekken. De principes van ‘Design Thinking’ komen hierin terug. Het spelelement is een belangrijke factor gebleken. De ruimte die geboden wordt om te leren en te ontwikkelen is hierin van belang. Deze manier van ontwikkelen kost tijd en maakt dat doelen gedurende het proces kunnen veranderen op basis van de ingezette interventies of uitkomsten.

Pleyade heeft in het afgelopen jaar wederom geëxperimenteerd met innovatieve oplossingen, bedoeld om technologie ondersteunend te laten zijn bij alledaagse praktische hulpvragen. De medewerkers kijken steeds meer vanuit de visie naar de bewoner en hoe de bewoner ondersteund kan worden, al dan niet met technologische oplossingen. Recente voorbeelden van innovaties zijn:

• De inzet van de zorggezel en de teamgezel. Deze beide functies worden in grote getale ingezet. Gedurende de pandemie hebben deze functies overduidelijk hun toegevoegde waarde bewezen. Mantelzorgers voelen zich gesteund door de aandacht van een zorggezel voor de bewoner, het team ervaart minder werkdruk door de inzet van de teamgezel.
• LivingMoments is ingezet op twee locaties. Het is een innovatie waarmee betekenisvol en warm contact tussen een bewoner en de familieleden bevorderd wordt. Als familielid of naaste is het mogelijk om via een mobiele applicatie berichten in de vorm van een ansichtkaart te laten bezorgen bij de bewoner. Het LivingMoments-apparaat print direct het verzonden bericht in de vorm van een interactieve ansichtkaart. LivingMoments is onderwerp van een wetenschappelijk onderzoek geweest en heeft meegedongen naar verschillende awards.
• Een ontwerptraject om te komen tot een prototype van een aankleedhulp is gestart. Het doel van de aankleedhulp is het vergroten dan wel behouden van zelfstandigheid en regie bij het aantrekken van kleding.

• Het project ‘ultieme eetbeleving’ heeft als doel om het vraagstuk rondom gepureerd eten te onderzoeken en hier een innovatie voor te ontwikkelen. Het project begon heel breed over de problematiek rondom gepureerd eten. Uitgangspunt is dat iedere bewoner, ongeacht slikproblemen, een smakelijke en goede eetbeleving verdient.
• Op locatie Malburgstaete is een ontwerptraject gestart. Hierin is het doel om te beginnen vanuit het gesprek met bewoners en medewerkers om daarna met elkaar te kunnen ontwerpen. Op basis van de gesprekken die gevoerd zijn, is het thema ‘eigen (t)huis’ gekozen. In het traject willen we een sociale innovatie ondersteunen met technologie, bijvoorbeeld door gebruikt van een ‘niet storen-kastje’. We willen bewustwording creëren bij medewerkers, wanneer ze de woonruimte van een bewoner willen betreden. Hoe goed bedoeld ook, kan dit soms voor de bewoner ongepast voelen. De dialoog die hierover gevoerd wordt met elkaar is waardevol gebleken. Het gaat hierbij om waarden en normen die soms in de waan van de dag en door gewenning vervagen.
• GPS-trackers zijn getest op twee locaties, met als doel een bewoner meer bewegingsvrijheid te geven buiten de locatie.
• Bij het Pleyade Innovatie Team kwam de vraag binnen of iets bedacht kon worden om een bewoner makkelijker te laten communiceren met de mensen om haar heen. Samen met de bewoner is gekeken naar mogelijkheden en uiteindelijk is gekozen voor een tablet met een Live Transcriptie app. Hierdoor kan de bewoner deelnemen aan een gesprek, door te lezen wat er gezegd wordt. De bewoner is ontzettend dankbaar dat ze op deze manier kan communiceren met haar omgeving.
• Virtueel op reis, een platform dat in de eerste coronagolf in gebruik werd genomen, is samen met medewerkers, bewoners en familie doorontwikkeld. Familieleden en medewerkers kunnen met een 360 graden-camera eigen beelden verzamelen. De beelden zijn beschikbaar voor een bewoner op het platform Virtueel op reis, met een VR-bril.

1.1.4 Vrijheidsbevordering

In de visie van Pleyade zijn respect voor de autonomie, keuzevrijheid, vindingrijkheid en betrouwbaarheid richtinggevende uitgangspunten. Het gesprek met de bewoner en/of de vertegenwoordiger aangaan om informatie en inzichten te delen om zo de best passende woonomgeving, ondersteuning en begeleiding te bepalen is de belangrijkste basis bij Pleyade. Hiermee komen we tot oplossingen die recht doen aan de zelfbeschikking van de bewoner. Het uitgangspunt is om geen onvrijwillige zorg toe te passen, tenzij het echt niet anders kan. Immers, de toepassing van onvrijwillige zorg is risicovol en grijpt in op de zelfbeschikking van de bewoner.

In 2021 is gewerkt aan het creëren van meer bewustwording op gebied van onvrijwillige zorg, op verschillende manieren:

• De Wzd-commissie heeft een begin gemaakt met het ontwikkelen van een zelfanalyse-instrument. Hiermee kunnen teams nagaan welke aspecten van de Wzd nog meer aandacht behoeven. Eveneens heeft de commissie een auditlijst ontwikkeld, waar het zelf de organisatie op toetst. De uitkomsten van deze audit dienen als input voor het plan van aanpak van de commissie. Zowel de auditlijst als het zelfanalyse-instrument is gebaseerd op het toetsingskader van de IGJ, aangepast aan de taal van de organisatie.
• Een aantal Wzd-functionarissen heeft de opleiding afgerond, waarmee zij meer de verdieping kunnen zoeken in de taak die zij hebben binnen de organisatie. Verschillende locaties en teams hebben de Wzd-functionaris gevraagd om aan te sluiten bij teamoverleggen of themabijeenkomsten, om de Wzd op de locatie te evalueren en te verdiepen.

• Een ander speerpunt voor 2021 was om het bewustzijn rond onvrijwillige zorg en de mogelijkheden voor creatieve oplossingen (zoals te vinden in de alternatievenbundel van Vilans) onder medewerkers nog verder te vergroten. Dit is gedaan door de alternatievenbundel te publiceren op het intranet en op te nemen in het zelfanalyse-instrument.
• De Wzd heeft centraal gestaan bij wekelijkse overleggen tussen medewerkers vanuit de medische vakgroep en de vakgroep psychologie, waarbij alternatieven voor onvrijwillige zorg frequente thema’s waren. Deze medewerkers hebben ondersteuning geboden in de signalering en uitvoering van de Wzd op verschillende locaties. Zij hebben aandacht gehad voor de praktische invulling van de wet en verdere verdieping en bewustwording.

In 2021 heeft het eerste evaluatiegesprek plaatsgevonden met de onafhankelijk cliëntvertrouwenspersoon Wzd. Uit dit gesprek kwam naar voren dat de eerste samenwerking, ondanks de belemmeringen die de coronapandemie met zich meebracht, als zeer positief is ervaren. Door de versoepelingen in de coronamaatregelen heeft de cliëntvertrouwenspersoon steeds meer locaties kunnen bezoeken. Ook heeft ze bij een aantal bewoners ondersteuning geboden, door te dienen als gesprekspartner.

Dit onderwerp komt niet meer terug als apart doel in het plan voor 2022 en 2023, omdat het onderdeel is geworden van de normale werkprocessen. De Wzd-commissie blijft de ontwikkelingen op dit gebied volgen en voorziet indien nodig het bestuur en management van adviezen.

De scores zijn goed te noemen. Zowel in het eigen dashboard als op ZorgkaartNederland scoort Pleyade boven de 8. Per locatie is het aantal metingen soms te laag om er conclusies aan te verbinden. Binnenrijk valt in positieve zin op, waar Prinses Irenestraat er in negatieve zin uitspringt. Deze signalen zijn niet onbekend voor de beide locaties. Voor locatie Prinses Irenestraat geldt dat het cijfer weergeeft dat bij diverse bewoners en familieleden onvrede is ontstaan na de verhuizing van Tertzio naar Prinses Irenestraat. Dit heeft ermee te maken dat op de nieuwe locatie de visie van Pleyade op wonen gestalte heeft gekregen en dit voor diverse bewoners en familieleden een omslag was ten opzichte van de traditionele manier van wonen op de vorige locatie, waar zij aan moesten wennen.

In 2021 is de huidige wijze van het in kaart brengen van de ervaringen van bewoners geëvalueerd. Het dashboard kwaliteit & veiligheid is niet optimaal. Het biedt te weinig aanknopingspunten voor leren en ontwikkelen en het repeterende karakter maakt dat het voor zowel bewoners als medewerkers in waarde is afgenomen. Daarnaast wordt in het dashboard de nadruk gelegd op cijfers, terwijl de ervaringen van bewoners zich moeilijk laten vatten in cijfers. Besloten is dat Pleyade alle bewoners jaarlijks blijft uitnodigen om een review te plaatsen op ZorgkaartNederland en dat daarnaast de ervaringen een centrale plaats krijgen in een verbeterd raadpleeggesprek. De nadruk ligt daarin op de wensen en ervaringen van de bewoner en de gevolgen daarvan voor het zorgleefplan. In dit gesprek komen enkele kwantitatieve vragen aan bod. In 2022 wordt dit nader uitgewerkt en geïmplementeerd.

We werken vanuit professionele standaarden en richtlijnen, altijd afgestemd op de wensen van de bewoner. Veilig werken is onderdeel van de professionele verantwoordelijkheid van de medewerkers. Bewoners van Pleyade kunnen er daarom vanuit gaan dat de zorg bij Pleyade veilig en vertrouwd is.

Pleyade zet verschillende instrumenten in om de veiligheid te monitoren. Voorbeelden zijn interne en externe audits, het dashboard kwaliteit & veiligheid, een meldsysteem voor incidenten en prisma-analyses. De veiligheid wordt periodiek besproken in teamoverleggen en getoetst tijdens audits.

Pleyade heeft in 2021 voldaan aan de verplichting om uitkomsten op indicatoren in beeld te brengen. Alle indicatoren uit het kwaliteitskader hebben binnen de organisatie de aandacht, ook zonder dat gegevens worden verzameld ten behoeve van de aanlevering aan het Zorginstituut. Pleyade heeft gegevens over de volgende indicatoren aangeleverd: advanced care planning, bepreken van medicatiefouten in het team, aandacht voor eten en drinken, werken aan vrijheidsbevordering en continentie.

Advanced care planning is een onderwerp dat periodiek ter sprake komt bij alle bewoners. In geval van een zorgprofiel exclusief behandeling vindt dit gesprek plaats tussen bewoner en huisarts. Bij advanced care planning gaat het om een doorlopend gesprek met bewoner en familie over de door hen gewenste en medisch gezien mogelijke zorg, ook rondom het levenseinde. Advanced care planning is nauw verweven met het vak ouderengeneeskunde. Veel kwetsbare ouderen kunnen een langere periode van achteruitgang ervaren, waarbij een kleine verandering in gezondheid een flinke toename van zorgbehoefte kan betekenen.

De medewerkers van Pleyade zijn zich hiervan bewust en voeren gesprekken met de bewoner en diens familie over de behoeften, wensen en belangen. De specialist ouderengeneeskunde heeft hierin een belangrijke regierol. In proactieve gesprekken bekijkt de specialist ouderengeneeskunde samen met de bewoner en naasten welke afspraken passen bij de waarden en opvattingen van de bewoner en zijn (toekomstige) gezondheidssituatie. De gemaakte afspraken zijn vastgelegd in het dossier van de bewoner.

In alle teams waar medicatiefouten zijn gemaakt, zijn deze besproken in het teamoverleg. In het dashboard kwaliteit & veiligheid meten we een aantal indicatoren op het gebied van medicatieveiligheid. Met deze dashboardmetingen toetsen teams van Pleyade elkaar, bij iedere bewoner tenminste viermaal per jaar. Teams gebruiken deze uitkomstindicatoren voor verbetering en borging van het medicatieproces. De commissie medicatieveiligheid gebruikt de dashboarduitkomsten voor evaluatie en advisering aan het management. Apotheek Medigoed voert jaarlijks een medicatieaudit uit om de naleving van de Veilige principes in de medicatieketen te toetsen. Daarnaast wordt op bewonersniveau door de apotheker en de specialist ouderengeneeskunde jaarlijks een medicatiereview gehouden. Daarbij worden de ervaringen van de bewoners en de registratie van medewerkers over het gebruik van de medicatie meegenomen.

Eten en drinken en continentiezorg hebben in de zorgleefplannen de aandacht, indien noodzakelijk. Als een bewoner geen hulp nodig heeft en er ook geen noodzaak of wens is tot interventies om de zelfstandigheid te behouden, is dit niet opgenomen in het zorgleefplan. Over hoe Pleyade werkt aan vrijheidsbevordering, is meer te lezen in paragraaf 1.1.4.